‘Ik wil de boeren helpen om de aarde weer schoon te maken’

Dat Van der Weide een uitvinding zou doen waarmee hij de landbouw weer daadwerkelijk regeneratief kan laten zijn lag niet voor de hand. Al op jonge leeftijd vertrok de geboren Fries oostwaarts. “Al vanaf mijn twaalfde wilde ik naar de Sovjet Unie. Dat vond ik verschrikkelijk fascinerend. En Friesland benauwde mij. Op mijn 22ste heb ik de stoute schoenen aangetrokken en ben ik gegaan: 8000 kilometer achter het IJzeren Gordijn.” 

Na terugkeer bleef het avontuur aan Van der Weide trekken. Aarden lukte in Nederland slecht. Hij deed een bouwkundige opleiding en werkte een tijdlang als ambtenaar bij de toenmalig staatsbedrijf PTT. “Maar dat voelde als een gevangenis. Ik had natuurlijk een inkomen nodig, maar het werk slokte eigenlijk teveel tijd van me op.” 

Toen het het IJzeren Gordijn geopend werd en de Sovjet Unie in 1991 uit elkaar viel vertrok de inmiddels 30-jarige Van der Weiden naar Oekraïne. “Daar heerste toen totale chaos en wetteloosheid. Ik had er verschillende handeltjes. Van kunststof banden waarmee je de lading op een pallet kun vastzetten tot elektronica. Ik was destijds de enige Nederlander in Oekraïne en van het een kwam het ander. Een unieke maar ook zeer gevaarlijke tijd. Een schurkenstaat was het destijds.”

Revolutie in de landbouw

Eind jaren negentig begon de ondernemende Fries een kaasfabriek op de grens van Oekraïne en Slowakije. “En dan geen lokale kaas, maar Hollandse natuurlijk gerijpte kaas. Echte Goudse. Nou dat kende daar natuurlijk niemand. Dus of dat nou zo slim van me was? Maar goed, ik kon uiteindelijk veel exporteren naar de VS via omwegen.” 

In die kaasfabriek werd het eerste zaadje geplant voor de uitvinding waarmee Van der Weide voor een revolutie in de landbouw hoopt te zorgen. “Een collega wees me er toen al fijntjes op dat kaas in feite niets meer is dan een bijproduct van melk. Kaaswei, het restproduct dat nu nog veelvuldig >> 

>> wordt weggegooid, bevat meer dan de helft van de voedingsstoffen uit de melk, waaronder alle oplosbare bestanddelen die niet in de vaste kaasstof terechtkomen. Kaaswei, of melkserum, kenmerkt zich door melkzuur, goed benutbare energie uit lactose en goed verteerbare aminozuren. En het blijkt ook nog eens zeer goed te zijn voor vruchtbaarheid van de bodem omdat het spoorelementen bevat.” 

Het leidde kort na de eeuwwisseling tot de bodemverbeteraar Condit, op basis van melkwei. Condit stond voor het conditioneren van de bodem, en die was daar enorm verzuurd. Niemand hield zich bezig met bodemvruchtbaarheid en gezond landbouwbeleid. Miljarden werden en worden uitgegeven voor kunstmest en bestrijdingsmiddelen. In mijn optiek was en is dat niet boer-waardig.”
Jaren later keert Van der Weide terug in Nederland. Zijn standvastige geloof in God gecombineerd met zijn visie op landbouw zorgt voor frictie bij een toenmalige machtige zuivel partner en ook bij invloedrijke chemische concurrenten. Ondanks zijn oplossend vermogen wordt de uitvinder naar eigen zeggen “van het podium gedrukt”.  Hij vereenzaamt, raakt aan aan de grond en wordt zelfs een tijdje dakloos. Tot hij met zijn Oekraïense uitvinder-partner Yuri Rakotsy op een industrieterrein in Arnhem aan een nieuw project begint: Electro Udar. “Noem het gerust een wederopstanding in een andere tijd!”

Kunstgras

“Voordat ik de werking van Electro Udar uitleg, eerst het volgende”, zegt Van der Weide vanachter zijn bureau. “Dat we de aarde uitputten hoef ik niemand meer uit te leggen. Maar de grootste oorzaak van een steeds minder vruchtbare aarde is kunstmestgebruik. Kunstmest is ooit uitgevonden om bij te mesten. Niet om uit te groeien tot een monocultuur en constante schaalvergroting waardoor er steeds meer kunstmest bij moet. Ik bedoel: we kweken in dit land tomaten op steenwol! Dat kun je je toch niet voorstellen? We zijn behoorlijk ver afgedwaald van hoe het zou moeten zijn: een vruchtbare aarde met een bodem die in evenwicht is. Waar wormen, torren en micro organismen in leven. Kunstmest is alleen goed voor kunstgras, zeg ik altijd. Met Electro Udar hebben we een natuurlijk alternatief voor kunstmest, wordt de boer zijn eigen mestfabrikant en voorkomen we de uitstoot van verschrikkelijk veel schadelijke stoffen. Ik wil de boeren helpen de aarde weer schoon te maken.” 

Klein chemisch afval

“Want drijfmest – het mengsel van poep en pies van koeien dat nog maar in beperkte mate over het land mag worden uitgereden en erg duur is om af te voeren  – is in feite klein chemisch afval”, zegt de kleurrijke uitvinder. “Het veroorzaakt maar liefst zeven zeer schadelijke emissies, waaronder waterstofsulfide (H2S, zwavelwaterstof), waterstofcyanide (HCN, blauwzuurgas), ammoniak (NH3), methaan (CH4) en koolstofdioxide (CO2). En dan te bedenken dat een liter melk maar liefst 3 liter poep en pies oplevert en wel 15 liter aan schadelijke gassen. Bedenk je dat eens wanneer je een pak melk koopt in de supermarkt.” 

Bliksemschichten

Al in de jaren ‘90 in Slowakije bedacht Van der Weide samen met Rakotsy dat bliksem wel eens een hele >> 

>> goede manier zou zijn om schadelijke stoffen uit de drijfmest te verwijderen. “Toen hebben we al proeven gedaan om melk onder lage temperaturen te pasteuriseren met behulp van hoge voltages elektriciteit. Dat is nooit doorontwikkeld, maar we zijn hier in Nederland verder gaan experimenteren. Eerst met water, later bedachten we dat het wel eens de oplossing voor het mestprobleem zou kunnen zijn.” 

‘Kijk, niet schrikken hoor. Het knettert en knalt nogal.’

Hij wijst vervolgens de weg naar een proefopstelling in het Arnhemse laboratorium. “Kijk, niet schrikken hoor. Het knettert en knalt nogal.” Waarop zijn compagnon een generator aanzet en er een tijdlang kleine bliksemschichten door een reservoir kraanwater schieten. Van der Weide heeft niets teveel gezegd: het knalt en knettert behoorlijk. Zodra de stroom wordt uitgeschakeld en het water tot rust komt, blijft op de bodem van het glas een beetje bezinksel achter. “Verontreiniging in het water die je normaal gesproken niet ziet”, legt de uitvinder uit. Het water is nu pas gezuiverd. In feite herstructureren we de vloeistof. Hetzelfde gebeurt op grote schaal in onze mobiele installatie met vervuilde drijfmest.” 

Omzwervingen

Dat zijn uitvinding werkt is ondertussen door verschillende wetenschappers bevestigd. Om het op grote schaal uit te kunnen rollen is extra geld nodig. “Mijn droom is dat kunstmest en bestrijdingsmiddelen – door de industrie eufemistisch ‘gewasbescherming’ genoemd – de wereld uitgaan. We hebben genoeg natuurlijke mest, mits we dit verwaarden, om de hele aarde te kunnen voeden. Daarvan ben ik overtuigd. Bodemkwaliteit, voeding en voedsel zijn elementaire zaken voor het rentmeesterschap van de boer.” Het onrustige en avontuurlijke Friese jongetje van weleer weet na vele omzwervingen wat zijn missie is: de landbouw eerlijker, schoner en gezonder maken. “Daar plukken we allemaal de vruchten van. Uiteindelijk gaat het ons allemaal aan.”